ای-نماد عضو نظام صنفی اتاق بازرگانی

کد رنگ فیبر نوری: راهنمای کامل برای تسلط بر شناسایی و تشخیص فیبرها

سال‌هاست که انواع مختلف کابل‌های فیبر نوری در آزمایشگاه‌ها و مراکز داده مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، تشخیص و تفکیک انواع فیبر نوری—مانند فیبرهای مالتی‌مود 50/125 و 62.5/125 میکرون یا فیبرهای سینگل‌مود—برای افراد تازه‌کار می‌تواند گیج‌کننده باشد. به همین دلیل، استاندارد EIA/TIA-598 به‌منظور یکپارچه‌سازی سیستم شناسایی کابل‌ها، یک کد رنگی مشخص را برای انواع فیبر نوری معرفی کرده است. در ادامه‌ی این مقاله، به‌طور کامل با رنگ‌بندی کابل فیبر نوری طبق این استاندارد و کاربردهای هر کدام آشنا خواهید شد.

کد رنگی فیبر نوری چیست؟

کد رنگی فیبر نوری یک سیستم استاندارد شده است که برای شناسایی فیبرهای جداگانه درون یک کابل فیبر نوری و همچنین تمایز بین انواع مختلف فیبرها به کار می‌رود. این سیستم به ساده‌سازی فرآیندهای پیچیده‌ی مدیریت و نگهداری شبکه‌ها کمک می‌کند و تضمین می‌نماید که انتقال داده‌ها به‌صورت مؤثر و بدون اختلال انجام شود.

به‌عنوان مثال، تکنسین‌ها می‌توانند هنگام عیب‌یابی یا سرویس شبکه، از طریق کد رنگی فیبر نوری، به‌سرعت مسیر ارتباطات را شناسایی و مدیریت کنند. رایج‌ترین استاندارد مورد استفاده در این زمینه، استاندارد EIA/TIA-598 است که توسط انجمن صنعت مخابرات آمریکا (TIA) تدوین شده و از رنگ‌های مشخصی مانند آبی، نارنجی، سبز، قهوه‌ای، قرمز، مشکی، زرد و... برای تمایز فیبرها بهره می‌گیرد.

این استاندارد، رنگ‌بندی کابل‌های فیبر نوری را در سه بخش اصلی تعریف می‌کند:

  1. رنگ روکش بیرونی کابل (Outer Jacket)

  2. ترتیب رنگ فیبرهای داخلی (Inner Fiber Sequence)

  3. رنگ کانکتورها یا اتصالات (Connector Color Codes)

کد رنگی روکش بیرونی فیبر نوری

روکش بیرونی رنگی یا چاپ‌شده روی کابل‌های فیبر نوری (مانند کابل‌های توزیعی یا پچ‌کوردهای فیبر نوری) معمولاً برای تشخیص آسان نوع فیبر استفاده می‌شود. در استاندارد EIA/TIA-598، رنگ روکش بیرونی هر کابل نشان‌دهنده نوع فیبر داخل آن است.

در صورتی که کابل تنها شامل یک نوع فیبر باشد، به‌سادگی می‌توان نوع آن را از روی رنگ روکش تشخیص داد. اما اگر کابل شامل چند نوع فیبر نوری باشد، باید با یک برچسب چاپی مشخص شود که چه تعداد و چه نوع فیبری در آن قرار دارد.

به‌عنوان مثال، برچسب "12 Fiber 8 x 50/125, 4 x 62.5/125" به این معناست که این کابل شامل ۱۲ فیبر است: ۸ فیبر با اندازه هسته/روکش 50/125 میکرون و ۴ فیبر با اندازه 62.5/125 میکرون.

در ادامه، کدهای رنگ روکش (Jacket Color Codes) برای انواع مختلف فیبرهای نوری آمده است:

 

رنگ‌های روکش بیرونی فراتر از استاندارد کد رنگ فیبر

علاوه بر رنگ‌های روکش تعیین‌شده در استاندارد کد رنگ فیبر، ممکن است رنگ‌های دیگری نیز استفاده شوند، مشروط بر اینکه چاپ روی روکش بیرونی کابل بتواند نوع فیبرها را به‌درستی مشخص کند. چنین رنگ‌هایی باید با توافق بین تولیدکننده و کاربر انتخاب شوند تا هماهنگی لازم در شناسایی فیبرها حفظ شود.

کد رنگی فیبرهای داخلی

در داخل کابل‌های چند فیبره، فیبرهای جداگانه نیز مطابق با استاندارد کد رنگ فیبر شناخته می‌شوند. معمولاً هر فیبر با روکش، پوشش یا لوله‌های رنگی مجزا از سایر فیبرها تمایز داده می‌شود.

طبق استاندارد EIA/TIA-598، فیبرهای داخلی به‌صورت گروه‌های ۱۲ تایی رنگ‌بندی می‌شوند و شمارش آنها در جهت عقربه‌های ساعت انجام می‌گیرد.

شرایط رنگ‌بندی کابل‌های چند فیبره

برای کابل‌های چند فیبره دو حالت اصلی وجود دارد:

۱. رنگ‌های اولیه (Primary Colors):
هر لوله‌ای که شامل ۱۲ رشته یا کمتر باشد، طبق همان کد رنگ فیبر نوری استاندارد رنگ‌بندی یا شناسایی می‌شود. رایج‌ترین ترتیب رنگ‌ها به شکل زیر است:
آبی، نارنجی، سبز، قهوه‌ای، خاکستری (یا سنگی)، سفید، قرمز، مشکی، زرد، بنفش، صورتی (یا رز)، و فیروزه‌ای (یا آبی روشن).

۲. الگوی تکرار شونده (Repeating Pattern):
وقتی تعداد رشته‌ها در کابل بیش از ۱۲ عدد باشد، ترتیب رنگ‌بندی فیبرها تکرار می‌شود. به‌عنوان مثال، در کابل ۱۲ رشته‌ای، رشته اول آبی است، رشته دوم نارنجی و به همین ترتیب ادامه دارد. در کابل ۲۴ رشته‌ای، این ترتیب رنگ‌ها دو بار تکرار می‌شود.

ترتیب رنگ‌بندی فیبرهای داخلی به شرح زیر است:

(در این قسمت می‌توانید جدول یا فهرست رنگ‌ها را قرار دهید.)

کد رنگ کانکتورهای فیبر نوری

کانکتورها نیز بخشی از سیستم کد رنگ فیبر نوری هستند. با توجه به وجود انواع مختلف پولیش (Polish) در سطح انتهایی فیبر، کانکتورهای پچ‌کوردها و آداپتورهای جفت‌شونده برای شناسایی بهتر، بر اساس رنگ‌بندی مشخصی طراحی می‌شوند.

با این حال، ظهور کانکتورهای فلزی مانند FC و ST باعث شده که رنگ‌بندی کانکتورها به‌طور مستقیم کمی دشوار باشد؛ بنابراین برای تسهیل شناسایی، از روکش‌های رنگی (strain relief boots) در بخش اتصال استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که رنگ این روکش‌ها ممکن است بین تولیدکنندگان مختلف متفاوت باشد.

نتیجه‌گیری

در نهایت، استاندارد EIA/TIA-598 به عنوان یک سیستم کدگذاری رنگی حیاتی، شناسایی و مدیریت کابل‌های فیبر نوری را بسیار ساده‌تر می‌سازد. این استاندارد، کدهای رنگی را از سه جنبه‌ی اصلی مشخص می‌کند: رنگ روکش بیرونی، ترتیب رشته‌های داخلی فیبر، و نوع اتصالات. استفاده از رنگ‌های مجزا برای انواع مختلف فیبر و توالی آن‌ها، به تکنسین‌ها کمک می‌کند تا عملیات نگهداری و عیب‌یابی شبکه را با دقت و سرعت بیشتری انجام دهند و از انتقال صحیح و پایدار داده‌ها اطمینان حاصل کنند. درک و رعایت این کدهای رنگی، برای افراد تازه‌کار و همچنین متخصصان باتجربه در حوزه ارتباطات فیبر نوری، ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.

نظر خود را وارد نمایید