صحنه‌ی کابل‌های هوایی (Aerial Cables) که از تیرها آویزان هستند، در زندگی روزمره‌ی ما بسیار رایج است. برخلاف سایر کابل‌های فیبر نوری معمولی، این نوع کابل نوری برای سازگاری با شرایط سخت فضای باز و نصب‌های هوایی طراحی شده است. این مقاله یک معرفی کلی و راهنمای نصب کابل فیبر نوری هوایی در اختیار شما قرار می‌دهد.

معرفی و طبقه‌بندی کابل فیبر نوری هوایی

کابل فیبر نوری هوایی (Aerial Fiber Optic Cable) به نوعی کابل گفته می‌شود که برای نصب در شبکه‌های بیرونی (Outside Plant – OSP) بین تیرها طراحی و استفاده می‌شود و به کمک یک سیم مهار (Messenger Strand) با سیم نازک‌تری به آن متصل می‌شود.

به طور کلی، این کابل‌ها معمولاً از روکش‌های ضخیم و سنگین و اعضای تقویتی فلزی یا آرامیدی (Aramid Strength Members) ساخته می‌شوند. با به‌کارگیری کابل فیبر نوری هوایی، عملیات نصب این امکان را برای تکنسین‌ها فراهم می‌کند که زیرساخت موجود تیرها را بدون نیاز به حفاری خیابان‌ها برای دفن کابل یا داکت‌ها دوباره استفاده کنند و همچنین به میزان قابل توجهی در کاهش هزینه‌های سرمایه‌ای (CAPEX) برای ارائه‌دهندگان شبکه مؤثر باشد.

بر اساس روش‌های نصب، کابل‌های فیبر نوری هوایی به‌طور کلی به دو نوع تقسیم می‌شوند: سیمی (Catenary Wire) و خودنگهدار (Self-Supporting).
نوع اول، یک نوع کابل شل‌تیوب (Loose-Tube) معمولی فضای باز است که می‌تواند به صورت مارپیچی به یک سیم مهار (Messenger) یا کابل دیگر بسته شود (رایج در CATV).
نوع دوم به اندازه‌ای مقاوم و محکم است که می‌تواند بدون استفاده از عناصر فلزی رسانا، بین سازه‌ها از خود پشتیبانی کند. این نوع کابل‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• کابل ADSS (All-Dielectric Self-Supporting)

• کابل فیگور ۸ (Figure 8 Cable)

کابل‌های هوایی فیگور ۸ رایج‌ترین نوع کابل‌های فیبر نوری هوایی هستند و خود به سه مدل اصلی تقسیم می‌شوند:

• GYTC8S

• GYXTC8Y

• GYXTC8S

راهنمای نصب کابل فیبر نوری هوایی

نصب کابل فیبر نوری هوایی فرآیندی پیچیده و زمان‌بر است، زیرا پیش از آغاز کار باید هم عوامل طبیعی (مانند باد، باران، نور خورشید و شرایط محیطی) و هم آسیب‌های انسانی (مانند احتمال تخریب یا دستکاری) در نظر گرفته شوند.

با این وجود، روش نصب کابل فیبر نوری هوایی در بیشتر مدل‌ها تقریباً مشابه است و تنها جزئیات فنی و ابزار مورد استفاده می‌تواند متفاوت باشد.

آماده‌سازی‌های پیش از ساخت

قبل از شروع نصب، موارد آماده‌سازی زیر باید انجام شوند تا اطمینان حاصل شود که کل فرآیند نصب به‌خوبی پیش برود.

بررسی اولیه (Pre-survey) — برنامه‌ریزی مسیر کابل، که روش نصب کابل هوایی مورد استفاده را تعیین خواهد کرد، همچنین الزامات تجهیزات و مواد را مشخص می‌کند.

مسائل مربوط به نصب (Installation Issues) — بررسی شرایط زمین در طول مسیر، از جمله مشکلات مربوط به فاصله بر فراز جاده‌ها، ورودی‌ها، درختان یا سایر موانع.

محل‌های اتصال (Splice Locations) — انتخاب محل‌های اتصال امکان بررسی طراحی انتقال را فراهم می‌کند و آماده‌سازی برای طول کابل‌های مورد نیاز را ممکن می‌سازد، و اطمینان حاصل می‌شود که محل‌ها در مکان‌هایی با دسترسی سخت یا خطرناک قرار نگیرند.

مراحل نصب کابل فیبر نوری هوایی

دو روش معمول برای نصب کابل فیبر نوری هوایی وجود دارد — روش قرقره متحرک و روش قرقره ثابت. در ادامه مراحل پایه برای این دو روش نصب آمده است.

نصب کابل فیبر نوری هوایی با روش قرقره متحرک

روش قرقره متحرک (Moving Reel Method) معمولاً زمانی استفاده می‌شود که تریلر قرقره کابل یا کامیون بالابر هوایی بتواند در طول مسیر تیرها حرکت کند و هیچ مانعی برای بلند کردن کابل وجود نداشته باشد. این روش یک عملیات یک‌بار عبور (one-pass operation) است و نیازی به استفاده از بلوک کابل یا سیم کشی کمکی ندارد، که زمان کل نصب را کاهش می‌دهد. با این حال، این روش معمولاً برای کل طول کابل استفاده نمی‌شود و در نهایت نصب با قرقره ثابت نیز ضروری است.

مراحل نصب با روش قرقره متحرک:

مرحله ۱: قرقره کابل باید روی حامل قرقره (Reel Carrier) روی تریلر کابل یا کامیون خط هوایی نصب شود. سپس حامل قرقره در طول مسیر کابل حرکت داده می‌شود.

مرحله ۲: با پیشروی در طول مسیر، کابل باید بدون کشش معکوس از روی قرقره باز شود، به تیر هدایت شده و با تجهیزات مناسب پشتیبانی شود.

مرحله ۳: بررسی کنید که فاصله بین کامیون خط هوایی یا تریلر کابل و موقعیت اولین تیر مناسب باشد و اطمینان حاصل کنید که کابل اضافی کافی برای وصل کردن و نگهداری کابل شل وجود دارد.

مرحله ۴: سپس نصاب باید پشتیبانی انتهای مرده مناسب (Dead-End Support) را روی کابل نصب کند، کابل را به سطح پشتیبانی صحیح بالا ببرد و پشتیبانی انتهای مرده را روی تیر نصب کند.

مرحله ۵: هنگام حرکت وسیله نقلیه نصب، باید در موازی و نزدیک‌ترین حالت ممکن به خط تیرها حرکت کند و سرعت و کشش کابل به‌صورت ثابت حفظ شود.

مرحله ۶: زمانی که کابل از تیر بعدی در مسیر فاصله کافی گرفته است، کابل باید به ارتفاع مورد نیاز تیر بالا برده شده و در قلاب J یا پشتیبانی موقت قرار گیرد.

مرحله ۷: نصب کابل بخش به بخش (span by span) ادامه می‌یابد تا کل مسیر تکمیل شود و به تیر انتهایی برای Dead-End برسد.

مرحله ۸: در این مرحله، کابل باید با استفاده از تجهیزات بالابر زنجیری مناسب در انتهای "آزاد" کابل به سطح کشش (Sag Level) صحیح تنیده شود قبل از آنکه کابل به تیر انتهایی متصل شود.

مرحله ۹: در نهایت، کابل می‌تواند از قلاب‌های J موقت یا پشتیبانی‌های موقت جدا شده و با استفاده از تجهیزات Tangent Assembly به‌صورت دائمی ثابت شود.

روش قرقره ثابت (Stationary Reel Method) معمولاً زمانی استفاده می‌شود که کابل بالای کابل‌های جانبی موجود و سایر موانع نصب می‌گردد. نوع وسیله نقلیه و تجهیزات نصب در دسترس نیز تعیین می‌کند که آیا این روش مورد استفاده قرار گیرد یا خیر.

مراحل نصب با روش قرقره ثابت:

مرحله ۱: نصب یک سری پشتیبانی موقت کابل، شوت‌ها یا بلوک‌های تانژانت در هر تیر در طول مسیر.

مرحله ۲: سپس یک سیم کشش (Pull Line) از طریق پشتیبانی‌های کابل عبور داده شده و با استفاده از Breakaway Swivel و Cable Pulling Grip به بیرون کابل متصل می‌شود. این سیم برای کشیدن کابل از طریق بلوک‌ها به موقعیت نهایی استفاده می‌شود.

مرحله ۳: اگر کابل با وینچ (Winch) کشیده می‌شود، سیم کشش یا خط وینچ باید از طریق پشتیبانی‌های کابل عبور داده شود. سپس باید از سیم یا طناب غیر فلزی برای کشیدن کابل استفاده شود.

مرحله ۴: هنگامی که تنش نصب از حداکثر بار مجاز کابل (MRCL) فراتر رفت، وینچ کششی باید طوری تنظیم شود که عملیات متوقف شود. در صورت عدم دسترسی به این نوع وینچ، باید از دینامومتر با هشدار صوتی یا نمایشگر بصری برای مانیتورینگ تنش نصب استفاده شود.

مرحله ۵: پس از کشیده شدن کابل به موقعیت نهایی، با در نظر گرفتن کابل اضافی برای دسترسی ساختمان یا اتصال (Splicing)، کابل باید تنیده شود تا سطح کشش صحیح (Sag Level) حاصل گردد. سپس کابل در هر تیر انتهایی (Dead-End) در طول مسیر خاتمه داده شود.

بازرسی پس از نصب

کار نصب کابل فیبر نوری هوایی پس از پایان نصب به‌طور کامل تمام نمی‌شود. بازرسی پس از ساخت نیز برای موفقیت‌آمیز بودن نصب کابل اهمیت دارد. موارد زیر را بررسی کنید تا مطمئن شوید نصب شما موفقیت‌آمیز بوده است:

مواردی که باید بررسی شوند:

• پیش از اتصال (Splicing)، کابل هوایی را به‌طور کامل بررسی کنید و به‌ویژه به محل دقیق تمام نقاط اتصال توجه داشته باشید.

• وجود کابل‌های خمیده یا آسیب‌دیده (Kinked or Damaged Cable).

• وجود یا عدم وجود حلقه‌های چکه (Drip Loops) نصب شده به‌طور صحیح.

• وجود یا عدم وجود ارت (Grounds) نصب شده به‌طور صحیح.

در آخر...

در مقایسه با کابل دفنی (Buried Cable) یا راه‌حل فیبر در داکت (Fiber In-Duct)، راه‌حل کابل فیبر نوری هوایی (Aerial Fiber Optic Cable) معمولاً سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر است، به‌خصوص برای فیبر ستون فقرات (Backbone Fiber).

این روش راه‌حل اقتصادی برای بسیاری از کاربران است که نصب کابل فیبر نوری هوایی را مدنظر دارند. پس از مطالعه راهنمای جامع نصب که پیش‌تر ارائه شد، نصب کابل‌های فیبر نوری هوایی برای کاربردهای بیرونی کار پرخطری نخواهد بود.