کابل فیبر نوری معمولاً (اما نه همیشه) درون داکت فیبر نوری یا Innerduct نصب می‌شود تا از کابل در برابر آسیب‌های محیطی و فشارهای مکانیکی محافظت کند. این محافظت مکانیکی کابل فیبر نوری نقش بسیار مهمی در افزایش طول عمر و کارایی شبکه دارد.
به‌طور کلی، داکت فیبر نوری در جنس‌های مختلفی مانند پلاستیک، بتن، فولاد و آهن تولید می‌شود که انتخاب آن به شرایط محیطی و نوع پروژه بستگی دارد. از آنجا که کابل فیبر نوری به کشش بیش از حد، خم‌شدگی و فشار مکانیکی حساس است، هنگام نصب کابل فیبر نوری در داکت باید دقت بسیار زیادی صورت گیرد تا از بروز هرگونه آسیب جلوگیری شود.
در این مقاله، مراحل و روش‌های نصب کابل فیبر نوری در داکت، نکات آماده‌سازی پیش از نصب و دستورالعمل‌های اجرایی به‌طور کامل بررسی خواهند شد. رعایت این موارد، بهترین عملکرد و بیشترین دوام کابل را در پروژه‌های مخابراتی و شبکه تضمین می‌کند.
روش‌های نصب کابل فیبر نوری در داکت
به‌طور کلی، دو روش اصلی برای نصب کابل فیبر نوری در داکت وجود دارد:
روش کشش (Pulling Method)
روش دمیدن هوا (Air Blowing Method)
روش کشش (Pulling Method)
در روش کشش کابل فیبر نوری، نصب کابل در داکت‌های از پیش نصب‌شده‌ی زیرزمینی، به‌صورت دستی یا با استفاده از دستگاه کشنده (Puller Machine) انجام می‌شود. در این روش، کابل به کمک طناب از پیش کار گذاشته‌شده در داخل داکت، کشیده می‌شود.
این روش معمولاً در شبکه‌های دسترسی (Access Networks) مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ جایی که داکت‌های زیرزمینی به‌صورت پیوسته بیش از 200 تا 300 متر ادامه ندارند. در چنین شرایطی، کابل فیبر نوری باید در هر منهول یا هند‌هول موجود در فاصله‌های 200 تا 300 متری، به‌صورت حلقه‌ای ذخیره شود.
به همین دلیل، روش کشش کابل فیبر نوری در داکت بیشتر برای فواصل کوتاه مناسب است و کاربرد گسترده‌ای در پروژه‌های مخابراتی شهری و محلی دارد.
محدودیت‌ها در نصب کابل فیبر نوری
کابل‌های فیبر نوری باید مطابق با استانداردهای طراحی و تحمل مکانیکی آن‌ها جابه‌جا و نصب شوند. تیم‌های اجرایی باید با مشخصات فنی و محدودیت‌های کابل فیبر نوری آشنا باشند و در طول مراحل نصب، به‌ویژه در زمان‌هایی که احتمال نزدیک‌شدن به این حدود وجود دارد، دقت ویژه‌ای به خرج دهند.
روش دمیدن هوا (Air Blowing Method)
روش دمیدن هوا در نصب کابل فیبر نوری به‌وسیله‌ی جریان هوای پرسرعت و همراه با نیروی مکانیکی کمکی (فشار یا کشش) انجام می‌شود. این روش شامل دو تکنیک اصلی است:
دمیدن با سرعت هوای بالا (High Air Speed Blowing)
دمیدن پیستونی یا فشار/کشش (Push/Pull Blowing)
در این روش، هوای فشرده به داخل داکت تزریق می‌شود و با سرعت بالا در طول داکت حرکت کرده و کابل فیبر نوری را همراه خود جابه‌جا می‌کند.
انواع کابل‌های استاندارد فیبر نوری شامل uni-tube، multi-tube، کابل‌های بدون زره (Unarmored) و زره‌دار (Armored)، همچنین کابل‌های میکرو‌داکت (Microduct Cables) و میکرو‌داکت‌ها (Micro-ducts) را می‌توان با این روش نصب کرد.
مزیت اصلی این روش، امکان نصب کابل فیبر نوری در فواصل طولانی بیش از 1000 متر است. به همین دلیل، روش دمیدن هوا یکی از بهترین گزینه‌ها برای پروژه‌های زیرساختی گسترده و شبکه‌های مخابراتی با طول مسیر زیاد محسوب می‌شود.
محدودیت‌های روش دمیدن هوا (Air Blowing Method)
برای اجرای روش دمیدن هوا در نصب کابل فیبر نوری استفاده از تجهیزات تخصصی ضروری است. این روش نیازمند وجود یک داکت داخلی (Inner-duct) پیوسته در طول مسیر و همچنین انجام تست فشار برای اطمینان از یکپارچگی داکت است.
کیفیت اتصالات درون داکت‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد و هرگونه نقص یا نشتی در این اتصالات می‌تواند موجب اختلال در عملکرد روش دمیدن هوا و کاهش راندمان نصب شود.
مقایسه روش کشش و روش دمیدن هوا: کدام روش را انتخاب کنیم؟
انتخاب بهترین روش برای نصب کابل فیبر نوری در داکت به شرایط محیطی، امکانات موجود در محل پروژه، تجهیزات در دسترس و منابع انسانی بستگی دارد.
هر یک از دو روش کشش (Pulling) و دمیدن هوا (Air Blowing) مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند. در جدول زیر، تفاوت‌ها و ویژگی‌های اصلی این دو روش برای نصب کابل فیبر نوری مقایسه شده است تا تصمیم‌گیری برای انتخاب روش مناسب آسان‌تر شود.
| عوامل (Factors) | روش کشش (Pulling Method) | روش دمیدن هوا (Air Blowing Method) |
| وجود طناب (Rope or not) | استفاده از طناب کشش از پیش نصب‌شده | نیازی به طناب کشش ندارد |
| محل تجهیزات (Power side) | نیاز به تجهیزات و نیروی انسانی در هر دو سمت داکت | نیاز به تجهیزات و نیروی انسانی فقط در یک سمت داکت |
| احتمال آسیب به کابل (Possibility of cable damage) | نیروهای جانبی بالا روی کابل و داکت می‌تواند باعث آسیب به کابل شود | امکان نظارت و کنترل کابل و داکت وجود دارد و خطر آسیب‌دیدگی به حداقل می‌رسد |
| نیروی اصلی (Main forces) | کشش دستی | استفاده از کمپرسور بزرگ و/یا سیستم هیدرولیک |
| مسیر اصلی (Main route) | مناسب برای مسیرهای مستقیم داکت | مناسب برای مسیرهایی با خم‌ها و پیچیدگی‌های متعدد |
| فاصله (Distance) | مناسب برای نصب در مسافت‌های کوتاه (چند صد متر) | مناسب برای نصب در مسافت‌های طولانی (بیش از ۲ کیلومتر) |
به‌طور کلی، روش دمیدن هوا در نصب کابل فیبر نوری بیشتر از روش کشش مورد استقبال قرار می‌گیرد. دلیل این موضوع، کارایی بالاتر، سرعت بیشتر در نصب، کاهش نیاز به نیروی انسانی و صرفه‌جویی در زمان اجرای پروژه است.
این روش به‌ویژه در داکت‌های طولانی با خم‌ها و پیچیدگی‌های متعدد عملکرد بهتری نسبت به روش کشش دارد و باعث می‌شود نصب کابل با کیفیت بالاتر و ریسک آسیب‌دیدگی کمتر انجام شود.
آماده‌سازی برای نصب کابل فیبر نوری در داکت با روش دمیدن هوا
در هنگام نصب کابل فیبر نوری در داکت با روش دمیدن هوا، رعایت نکات ایمنی و فنی بسیار ضروری است. برخی از مهم‌ترین مواردی که باید در نظر گرفته شوند عبارتند از:
از حداکثر میزان کشش مجاز کابل فیبر نوری فراتر نروید.
شعاع خمش کابل باید در محدوده تعیین‌شده توسط سازنده رعایت شود.
بار فشاری وارد بر کابل (Crush Load) نباید بیش از حد مجاز باشد.
تمام استانداردهای ایمنی عمومی در محل نصب باید رعایت شوند.
علاوه بر این، پیش از شروع نصب، برنامه‌ریزی دقیق پروژه باید انجام شود.
برای هر عملیات نصب کابل فیبر نوری، وجود تجهیزات و مواد موردنیاز الزامی است. برخی از مهم‌ترین ابزار و تجهیزات عبارتند از:
داکت داخلی (Inner-duct)
روان‌کننده‌های مخصوص کشش کابل (Cable Pulling Lubricants)
سرکابل یا ابزار اتصال (Pulling Eye or Grip)
سوییول (Swivel) برای جلوگیری از پیچش کابل
دستگاه دمنده کابل (Cable Blower Equipment)
در نهایت، برای آشنایی کامل با فرآیند و جزئیات آماده‌سازی، مطالعه‌ی دقیق راهنمای نصب کابل فیبر نوری که توسط سازنده ارائه می‌شود، کاملاً ضروری است.
مراحل نصب کابل فیبر نوری در داکت با روش دمیدن هوا (Air Blowing Method)
مرحله ۱: بازرسی ایمنی (Inspection for Safety)
پیش از شروع نصب، تمامی محدوده‌های ایمنی ترافیکی، موانع (Barricades) و پرچمداران ایمنی (Flagmen) باید در محل مستقر شوند.
رعایت تمامی مقررات و دستورالعمل‌های ایمنی محلی الزامی است. همچنین تمامی منهول‌های موجود در مسیر باید از نظر وجود گازهای مضر بررسی شده و تهویه مناسب برقرار شود.
آب‌های جمع‌شده باید تخلیه و هرگونه مانع موجود در مسیر برطرف گردد.
منهول‌ها باید از نظر شرایط ایمنی عمومی شامل وضعیت نردبان‌ها، کابل‌های موجود و رک‌ها بررسی شوند.
مرحله ۲: استقرار تجهیزات (Blower & Equipment Setup)
دستگاه دمنده کابل (Blower Unit)، تجهیزات هیدرولیک و منبع هوای فشرده باید در موقعیت مناسب قرار گیرند تا اتصال بین دمنده، محل دریافت کابل و نقاط میانی برقرار شود.
مرحله ۳: آماده‌سازی قرقره کابل (Set Up and Align the Reel)
هر قرقره کابل باید به‌صورت چشمی از نظر وجود هرگونه آسیب فیزیکی بررسی شود.
لبه‌های داخلی قرقره (Flanges) باید صاف و بدون میخ یا برآمدگی باشند تا کابل بدون گیرکردن آزادانه باز شود.
قرقره و تریلر آن باید در محل از پیش تعیین‌شده (معمولاً در نزدیکی یک منهول) قرار داده شوند. کابل باید از بالای قرقره باز شود.
قرقره باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که کابل با انتقالی نرم و مستقیم وارد دستگاه دمنده شده و سپس به داخل داکت هدایت شود.
مرحله ۴: اتصال تجهیزات کشش (Attach Pulling Grip & Swivel)
ابتدا پولینگ گریپ (Pulling Grip) به کابل متصل می‌شود.
سپس سوییول (Swivel) به سر انعطاف‌پذیر پولینگ گریپ وصل می‌گردد تا از پیچش کابل در طول عملیات جلوگیری شود.
در نهایت، سوییول به واحد حمل‌کننده هوا (Air Carrier Unit) متصل خواهد شد.
نظر خود را وارد نمایید