نحوه شناسائی کانکتورهای فیبر نوری

نحوه نام گذاری کانکتورها، پچ کوردهای فیبر نوری و پیگتیل‌های فیبر نوری چالشی است که افراد تازه کار با آن مواجه می‌شوند، چرا که انواع مختلفی از اتصالات کابل فیبر نوری را می‌توان بر اساس استانداردهای مختلف مانند کاربرد، تعداد فیبر، نوع فیبر، روش انتقال، رسانه انتقال، طول بوت دسته‌بندی کرد. در این مقاله سعی بر این شده تا ابتدا با انواع کانکتور آشنا و در ادامه نامگذاری پچ کورد و پیگتیل فیبر نوری را هم به آسانی خواهید آموخت.
کانکتورهای فیبر نوری رابط بین ماژول‌ها، آداپتورها و کابل فیبر نوری هستند. کانکتورهای فیبر نوری به دو دسته مالتی مود (Multi Mode) و سینگل مود (Single Mode) دسته بندی می‌شوند. به طور کلی کانکتورها از سه قسمت اصلی فرول (Ferrule)، بدنه (Body) و بوت (BOOT) ساخته می‌شوند.

شکل 1 - شکل فرول در کانکتور فیبر نوری

فرول (Ferrule) در کانکتور:

فرول بخش اصلی کانکتور است که فیبر نوری را در جای خود نگه می‌دارد و از جنس سرامیک، فلز یا پلاستیک ساخته می‌شود. این قسمت از کانکتور به دقت بالایی نیاز دارد، زیرا مسئولیت هم‌راستا نگه داشتن هسته فیبرها در هنگام اتصال را دارد. فرول‌ها از لحاظ اندازه به 2/5 میلی متری و 1/25 میلی متری دسته بندی می‌شوند. همچنین از لحاظ شکل ظاهری به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:

• PC: سطح مقطع فرول تخت است.
• UPC: سطح مقطع فرول تقریبا کروی شکل است.
• APC: سطح مقطع فرول یک زاویه 8 درجه دارد.

شکل 2 - تفاوت فرول‌های کانکتورها

بدنه‌ی کانکتور:

معمولا رنگ و اندازه ی بدنه نشانگر نوع کانکتور و نام کانکتور است. اگر کانکتورهای فیبر نوری را به دو دسته کانکتورهای سینگل مود و کانکتورهای مالتی مود تقسیم کنیم رنگ کانکتورها به شکل زیر خواهد بود:

• کانکتورهای مالتی مود:

1. کرم رنگ: OM1, OM2, OM3, OM4

2. Aqua (آبی یا نیلی): OM3

3. ارغوانی: OM4

4. سبز فسفری: OM5

• کانکتورهای سینگل مود:

1. آبی: PC-UPC

2. سبز: APC

شکل 3 - کانکتورهای فیبر نوری به تفکیک رنگ

دسته بندی کانکتورها از لحاظ شکل ظاهری:

1. SC: که به آن Standard Connector می‌گویند و در ایران به سارا کانکتور معروف است. ابعاد آن میلی متر و از نوع فشاری و کششی است.

2. LC: که به آن Lucent connector می گویند و در ایران به لیلا کانکتور معروف است. ابعاد آن میلی متر و از نوع فشاری و کششی است.

3. FC: که به آن Ferrule connector می گویند و در ایران به فرهاد کانکتور معروف است. ابعاد آن میلی متر و به شکل گرد فلزی از نوع پیچی است.

4. ST: که به آن Student connector یا Straight tip هم می گویند که به شکل گرد فلزی و شبیه کانکتورهای bnc در آداپتور قرار می‌گیرند.

5. MTP/MPO: این نوع کانکتورها به کانکتورهای TRUNK هم معروف هستند.

6.SMA: کانکتور SMA905 و SMA906 با فرول‌های فولادی ضد زنگ و دقت بالا، برای کابل‌های فیبر نوری پلاستیکی ایده‌آل است.

7.E2000: تفاوت آن با LC این است که در انتهای فیبر یک درپوش محافظ وجود دارد.

8.DIN: کانکتوری با بدنه فلزی و کوچکتر از fc است که نسبت به fc طول بلندتری دارد.

9.BICONIC: کانکتور Biconic با یک بست پلیمری، عملکرد بالایی را برای فبیرهای Singlemode و Multimode تامین می‌کند.

شکل 4 - کانکتور ها از لحاظ شکل ظاهری

بوت (Boot) کانکتور:

با توجه به نوع روکش کابل‌های فیبر نوری که به کانکتور وصل می‌شود BOOT آن هم متفاوت است. مثلا Boot کابل 900 میکرون کوچک‌تر و Boot برای کابل های 2mm و 3mm بزرگ‌تر است.

نامگذاری پچ کوردها (Patch Cord) یا پیگتیل ها (Pigtail) با توجه به نوع کانکتورهای آن:

تا اینجا می‌توانیم کانکتور را به خوبی شناسائی کنیم و با استفاده از فرمول زیر به نامگذاری پچ کوردها و پیگتیل‌ها هم مسلط شویم.

  نام پچ کورد فیبر نوری یا پیگتیل فیبر نوری = قطر کابل + شکل سطح مقطع فرول+ شکل ظاهری کانکتور

شکل 5 - روش نامگذاری پچ کوردها و پیگتیل‌های فیبر نوری

به عنوان مثال در شکل فوق نامگذاری به شرح زیر خواهند بود:

1. SC/UPC-SM,3mm
2. SC/APC-SM,2mm
3. LC/UPC-SM-900Micron

نکته 1: کابل زرد رنگ همیشه سینگل مود (Single Mode) است و در مثال فوق به همین دلیل SM آمده است.
نکته 2:  3MM و 0.9MM یا 900Micron هم بر اساس توضیحات همین مقاله قطر کابل هستند.