مفصل فیبر نوری چیست؟

Fiber Optic Closure یا مفصل فیبر نوری، یک دستگاه برای چیدمان و حفاظت از کابل‌های فیبر نوری است که به یکدیگر فیوژن می‌شوند. این دستگاه برای حفاظت از اتصال‌های فیبر نوری در برابر عوامل محیطی نظیر رطوبت، گرد و غبار، فشار و سایر شرایط نامساعد جوی طراحی شده‌اند. مفصل‌های فیبر نوری در انواع مختلفی مانند مفصل‌های عمودی و افقی، برای استفاده در زیر زمین، هوایی و داخل ساختمان‌ها موجود هستند و بسته به نوع کاربرد و ظرفیت ویژگی‌های متفاوتی دارند.

یکی از ویژگی‌های مهم مفصل‌های فیبر نوری، قابلیت آب‌بندی (Sealing) آنهاست که از ورود آب و گرد و غبار به داخل مفصل جلوگیری می‌کند و به این ترتیب طول عمر و کارایی شبکه فیبر نوری را افزایش می‌دهد. این مفصل‌ها معمولاً از موادی مانند پلاستیک مقاوم به فشار و حرارت ساخته می‌شوند و دارای لوازم جانبی مختلفی مانند سینی اسپلیس، نگهدارنده کابل و کیت‌های محافظتی هستند که به نصب و مدیریت آسان‌تر کابل‌ها کمک می‌کنند. استفاده از مفصل‌های فیبر نوری در نقاط مختلف شبکه، از جمله در محل اتصال‌های بین کابل‌های اصلی و فرعی، در تقویت‌کننده‌ها و ایستگاه‌های توزیع، برای حفظ کیفیت سیگنال و اطمینان از عملکرد پایدار شبکه، ضروری است.

انواع مفصل فیبر نوری

مفصل فیبر نوری افقی

مفصل فیبر نوری افقی شبیه یک محفظه مکعب مستطیل است. این نوع مفصل فیبر نوری به‌طور عمومی در محیط‌های هوایی و یا در زمین دفن می‌شوند. مفصل فیبر نوری افقی معمولاً یک یا چند کاست نگهدارنده اتصالات فیبر نوری دارد تا فضا و حفاظت لازم برای اتصالات فیبر نوری را فراهم کند. کاست‌های نگهدارنده اتصالات فیبر نوری ممکن است طراحی‌ها و تعداد فیبر مختلفی داشته باشند. معمولا تعداد فیبر مفصل فیبر نوری 12 و 24Core است.
مفصل‌های فیبر نوری افقی به‌طور طبیعی مقاوم در برابر آب و گرد و غبار طراحی شده‌اند. جنس این مفصل از پلاستیک سخت با مقاومت بالا تشکیل شده‌ است. این مفصل‌ها زمانی که در محیط‌های هوایی نصب می‌شوند باید حتما به‌طور محکم بسته شوند تا از آسیب ناشی از طوفان و باد جلوگیری شود.
تصویر زیر یک مفصل فیبر نوری افقی 96Core را نشان می‌دهد. این دستگاه دارای دو درگاه ورودی و دو درگاه خروجی بوده و فضایی برای اتصال 96 کور فیبر را فراهم می‌کند. در داخل مفصل فیبر نوری، چهار کاست نگهدارنده استاندارد 24کور پشت سر هم قرار دارند.

مفصل فیبر نوری عمودی 

مفصل فیبر نوری عمودی شبیه یک استوانه به نظر می‌رسد و گاهی اوقات به آن‌ها مفصل فیبر نوری کانالی هم گفته می‌شود. شکل استوانه‌ای این مفصل فیبر نوری امکان استفاده از آن را در بسیاری از محیط‌ها فراهم می‌کند، از این دستگاه بر روی زمین نیز استفاده می‌شود. باتوجه به افزایش نیازهای شبکه، مدل‌های مختلفی از مفصل‌های فیبر نوری عمودی وجود دارد. نسخه‌های با ظرفیت بالا و مدل‌های مختلف در تعداد کاست‌های اتصال نیز در بازار موجود است تا نیازهای پیچیده شبکه‌های فیبر نوری امروزی را برآورده کند. تعداد درگاه‌های (ورودی/خروجی) مفصل فیبر نوری استوانه‌ای نیز با نیازهای کاربر متغیر است. مفصل فیبر نوری استوانه‌ای به دلیل کاربردهای حوضچه ای خود، از مقاومت بالایی در برابر آب، جویدگی، ورود حشرات و آلودگی برخوردار است. 
تصویر زیر یک مفصل نوع عمودی را نشان می‌دهد که پنج درگاه ورودی دارد و تا 24 کور فیبر نوری را با دو کاست 12کور فراهم می‌کند.

عوامل مهم در انتخاب مفصل فیبر نوری 

ساختار شبکه نوری اغلب پیچیده است، به‌ویژه بخش دسترسی نوری نیازهای منحصر به فردی برای بهره‌وری دارد. یک مفصل فیبر نوری قابل اطمینان می‌تواند بسیاری از مسائل غیرضروری را حذف کند. به عنوان مثال، برای سیستم توزیع شبکه، یک مفصل فیبر نوری با دوام و مقاوم می‌تواند استفاده از دیگر تجهیزات توزیع شبکه دسترسی مثل کابینت‌های توزیع جلوگیری کند. هنگامی که شبکه به مرحله توزیع می‌رسد، یک مفصل می‌تواند یک توزیع کننده ایده آل باشد.

۱. سازگاری با کابل

مفصل فیبر نوری باید قادر باشد کابل فیبر نوری را پشتیبانی کند و با آن سازگاری داشته باشد. بنابراین، مهم است که قبل از انتخاب نوع مفصل مناسب، سازگاری با کابل را مشخص کنید. طراحی و کاربرد مفصل فیبر نوری با توجه به نوع محیط متغییر است. بنابراین، یک مفصل فیبر نوری برای مصارف هوایی طراحی متفاوتی نسبت به کاربردهای زمینی خواهد داشت.

۲. تعداد درگاه‌های کابل (ورودی، خروجی) 

درگاه کابل به‌عنوان ظرفیت ورودی کابل شناخته می‌شود. تعداد درگاه‌ها در یک مفصل فیبر نوری، ظرفیت آن را برای مدیریت تعداد کابل‌ها نشان می‌دهد. ظرفیت ورودی کابل یک مفصل فیبر نوری به تعداد درگاه‌های موجود برای فیوژن کردن تعداد کابل داخل مفصل اشاره دارد. تعداد درگاه‌های ارائه‌ شده در یک مفصل به عواملی مانند ظرفیت شبکه و تعداد کابل‌های استفاده ‌شده در شبکه بستگی دارد.

3. انواع کاست

کابل‌های فیبر نوری پس از ورود به مفصل ابتدا کاملا محکم به درون مفصل بسته می‌شوند، سپس لوزتیوب‌های کابل را وارد ورودی کاست می‌کنند، لوزتیوب‌ها در ورودی کاست محکم می‌شوند، سپس تارهای فیبر نوری درون کاست می‌آیند و برای اجرای فیوژن فیبر نوری آماده می‌شوند. کاست‌های درون مفصل یک ترکیب مناسب را فراهم می‌کنند تا کابل‌های فیبر نوری به هم فیوژن شوند و از مشکلات نصب جلوگیری کرده و به بهبود عملکرد کمک می‌کند. بنابراین، نحوه اتصالات باید در انتخاب مفصل فیبر نوری مد نظر قرار گیرد.

4. لوازم جانبی

ممکن است مفصل‌های فیبر نوری هوایی نیاز به آویزان شدن از سیم برق را داشته باشند، یا ممکن است به ستون متصل شوند. در هر دو حالت، همراه با مفصل‌ها، لوازم جانبی اضافی نیز لازم است. لوازم جانبی برای اتصال و ایمن‌ کردن باید توانایی تحمل سایش و فشارهای محیطی را داشته باشند.

5. مدیریت کابل

حفظ شعاع خمش پایین در نصب کابل‌های فیبری مهم است. اگر این عامل نادیده گرفته شود، عملکرد اتصال مورد نظر ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. مفصل فیبر نوری مدیریت و نظم کابل را به خوبی فراهم می‌کند، و البته این نکته مهمی است که باید مد نظر قرار بگیرد. مفصل‌هایی که نصب آسان را امکان‌پذیر می‌کنند، می‌توانند استرس یا آسیب اضافی را در هنگام دستکاری حذف کنند.

دستورالعمل نصب و آب‌بندی مفصل فیبر نوری

1. کابل را به اندازه استاندارد شرکت ارتباطات زیرساخت روکش برداری کنید.
2. سنتر ممبر(FRP) را به اندازه 8 سانتیمتر باقی بگذارید.
3. به اندازه 13 سانتیمتر از ابتدای روکش کابل را سمباده بزنید.
4. کابل را در محل ورودی مفصل قرار دهید به‌طوری که شروع روکش کابل در قسمتی که در شکل زیر نمایش داده می‌شود قرارگیرد.
5. محل قطع سنتر FRP و قرار گرفتن واشر را علامت گذاری نمایید.
6. اضافه سنتر FRP را قطع نمایید.
7. دوعدد واشر مناسب با سایز کابل را انتخاب و جدا نمایید و کابل را از مرکز آن عبور دهید.
8. محل بستن نوار چسب آببندی را برروی کابل علامتگذاری نمایید.
9. به اندازه سمت کوچک شابلون موجود در لواز مفصل (معادل 26,5 میلیمتر قطر نهایی کابل و نوار) از نوار چسب آببندی به‌دور کابل بپیچید .

نکته 1- نوار چسب دارای روکش نازکی می‌باشد که می‌بایست همزمان با باز کردن، آن‌را به آرامی از نوار اصلی جدا کنید، به‌طوریکه در نهایت کل نوار پیچیده شده به‌ دور کابل به‌صورت لاستیک یک پارچه در می‌آید که امکان باز کردن آن نباشد.

نکته 2 - استفاده کمتر و یا بیشتر از اندازه شابلون باعث عدم آببندی مفصل می‌گردد.

10- لاستیک هر چهار ورودی‌های مفصل را از طرف داخل و بیرون با گریس سیلیکون موجود در لواز مفصل کامال آغشته نمایید. تمامی سطوح را مطابق شکل زیر آغشته به گریس کنید.

توجه: به غیر از محل‌های مذکور به هیچ وجه از گریس استفاده نشود.

11. کابل را در محل ورودی مفصل قرار دهید و به سمت پایین فشار دهید، دقت نمایید که واشرهای اطراف نوار چسب دقیقا در شیار مربوطه بر روی ورودی مفصل قرار بگیرد. دقت کنید که واشرهای پلاستیکی دقیقا در شیار گرد ورودی‌های مفصل قرار گیرد، در صورت کج بودن مفصل آببندی نمی‌گردد. در محل ورودی‌های خالی از کابل، کورکن‌های موجود در مفصل را قرار دهید. (کورکن‌ها را نیز گریس سیلیکون بزنید)

نکته : به هیچ وجه بر روی کورکن‌ها نوار چسب نبندید.

توجه: عدم رعایت این مسئله باعث ورود آب به داخل مفصل می‌گردد.

به وسیله بست کمربندی و قلاب مخصوص کابل را ثابت نمایید.
12. کابل و سنتر آن را توسط بستهای مخصوص به تیغه فلزی TT شکل محک نمایید.
13. پیچ های آلن را به اندازه ای ببندید تا سطح کابل و ورودی مفصل همسطح گردد.
14. پس از انجام آرایش مفصل و فیوژن و ثابت کردن کاست‌ها طبق دستورالعمل شرکت ارتباطات زیرساخت، در مفصل را بر روی آن قرار دهید . 

توجه : در صورتی که در را بصورت برعکس گذاشته باشید یک طرف آن کاملا باز میماند. دقت نمایید که در جهت صحیح قرار گیرد.

15. پیچ‌های اصلی مفصل را به ترتیب شماره‌های درج شده روی آن از 1 تا 10 ببندید.

16. حتما پیچ‌ها را با استفاده از ترکمتر دقیق به ترتیب شماره و با فشار 27 نیوتن بطور یکسان سفت نمایید.
17. فشار کمتر از27 نیوتن باعث عدم آببندی و سفت کردن بیشتر باعث آسیب به پیچ و مهره‌ها می‌گردد.
18. از محل ولو مفصل مقدار 8 PSI باد وارد مفصل کنید، محل ورودی‌های کابل و اطراف مفصل را با آب و صابون اسپری کنید، در صورت عدم وجود نشتی، باد داخل مفصل را خالی کنید و در ولو را ببندید. ورود باد بیش از 10 PSI باعث دفرمه شدن مفصل می‌شود و مفصل غیر قابل استفاده میگردد.

توجه داشته باشید عدم رعایت مراحل فوق می‌تواند باعث عدم آببندی مفصل گردد.