اتصال نهایی یا Termination فیبر نوری، یکی از مراحل کلیدی در نصب و راه‌اندازی شبکه‌های فیبر نوری است. این فرآیند به معنای اتصال فیزیکی کابل فیبر نوری به یک دستگاه یا نقطه انتهایی خاص است که امکان توزیع سیگنال نوری و برقراری اتصالات متقاطع را فراهم می‌کند.
برای اجرای این مرحله، دو روش اصلی وجود دارد: استفاده از کانکتورهای فیبر نوری (Fiber Optic Connectors) یا اتصال فیوژن یا اسپلایس (Fusion Splicing). هرکدام از این روش‌ها مزایا، معایب و کاربردهای خاص خود را دارند و انتخاب بین آن‌ها به عوامل متعددی مثل نوع پروژه، هزینه، دوام اتصال و سهولت نصب بستگی دارد.
در ادامه این مقاله، با هر دو روش Termination آشنا می‌شویم و آن‌ها را از نظر عملکرد، هزینه، قابلیت اطمینان و کاربردهای رایج مقایسه خواهیم کرد.
معرفی روش اتصال با کانکتور در Termination فیبر نوری
اتصال با کانکتور فیبر نوری یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای پایان‌دهی کابل فیبر نوری است. در این روش، یک کانکتور طراحی‌شده در انتهای تار نوری نصب می‌شود تا امکان اتصال سریع، جداشدنی و دقیق به تجهیزات شبکه فراهم شود. از زمان معرفی فناوری فیبر نوری تاکنون، کانکتورهای مختلفی مانند SC، FC و LC طراحی شده‌اند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.
کانکتور فیبر نوری معمولاً از سه بخش اصلی تشکیل می‌شود:
فرول (Ferrule): بخشی که فیبر نوری را نگه می‌دارد.
بدنه کانکتور: بخش اصلی فیزیکی کانکتور.
مکانیزم اتصال (Coupling Mechanism): برای اتصال پایدار به پورت دستگاه.
برای آشنایی کامل با ساختار و انواع کانکتورها می‌توانید به راهنمای جامع آموزش کانکتور فیبر نوری مراجعه کنید.
کانکتورهای سنتی Epoxy و Polish
کانکتورهای اپوکسی و پرداخت یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین نوع کانکتورهای فیبر نوری هستند. در این روش، تار نوری با چسب اپوکسی در داخل فرول چسبانده می‌شود و سپس انتهای فیبر با ابزار مخصوص، پرداخت نوری (Polish) می‌شود تا آماده اتصال باشد.
این نوع اتصال به دلیل ویژگی‌های مثبت زیادی مانند:
هزینه پایین
تلفات نوری کم
قابلیت اطمینان بالا
همچنان در بسیاری از کارخانه‌ها و پروژه‌های بزرگ نصب شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرد، به‌ویژه در مواقعی که نیاز به تعداد زیادی کانکتور وجود دارد.
کانکتورهای فیبر نوری با نصب سریع (Quick Termination)
نوع دیگری از اتصال با کانکتور، استفاده از کانکتورهای فیبر نوری با نصب سریع است. این نوع کانکتور از یک تار نوری کوتاه (Fiber Stub) از پیش چسبانده شده در داخل فرول استفاده می‌کند که سطح انتهایی آن به‌صورت PC، UPC یا APC پرداخت شده است.
سمت دیگر فیبر در این نوع اتصال، با ابزار مخصوص برش داده شده و داخل بدنه کانکتور قرار می‌گیرد. نصب این نوع کانکتور سریع‌تر و آسان‌تر است، اما معمولاً قیمت بالاتری نسبت به روش اپوکسی دارد.
در تصویر زیر نمونه‌ای از کانکتورهای فیبر نوری نصب سریع سورین نت را مشاهده می‌کنید:
توصیه می‌شود هنگام انجام فرآیند انتهایی‌سازی (Termination)، با استفاده از دستگاه تشخیص خطای بصری (Visual Fault Locator)، میزان تلفات سیگنال را پایش کنید. چرا که در صورت وجود هرگونه اشکال در این فرآیند، نه‌تنها کانکتور، بلکه هر دو نقطه‌ی فیوژن نیز از بین خواهند رفت.
این روش بیشتر در شرایطی کاربرد دارد که تعداد کمی کانکتور مورد استفاده قرار می‌گیرد و در مواقعی که نیاز به جابه‌جایی، افزودن، تغییر یا تست مکرر وجود دارد، مناسب‌تر است.
نوع انتهایی‌سازی از طریق فیوژن (Splicing Termination Type)
اتصال فیبر نوری از طریق فیوژن یکی دیگر از روش‌های رایج برای انتهایی‌سازی فیبر نوری در محل اجرا است که در آن از هیچ‌گونه کانکتوری استفاده نمی‌شود. این روش به‌طور کلی به دو نوع تقسیم می‌شود: اسپلایس مکانیکی (Mechanical Splicing) و اسپلایس فیوژن (Fusion Splicing).
اسپلایس مکانیکی (Mechanical Splicing)
اسپلایس مکانیکی به معنای اتصال موقت دو یا چند فیبر نوری است که با دقت بالا در راستای یکدیگر قرار گرفته و توسط یک ساختار مکانیکی در جای خود ثابت نگه داشته می‌شوند. نکته‌ی مهم این است که در این روش، فیبرها به‌صورت دائم به هم جوش داده نمی‌شوند، بلکه تنها با چینش دقیق در کنار هم قرار می‌گیرند تا نور بتواند از یک فیبر به فیبر دیگر منتقل شود.
با توجه به اینکه کل فرآیند اسپلایس مکانیکی نسبتاً سریع و ساده است، این روش معمولاً در مواقعی استفاده می‌شود که زمان محدود بوده یا مهارت فنی کافی در دسترس نباشد. برای کابل‌های انتقال داخل ساختمان، تکنسین‌های فیبر نوری اغلب از اسپلایس مکانیکی استفاده می‌کنند.
اسپلایس فیوژن (Fusion Splicing)
در روش فیوژن اسپلایس، انتهایی‌سازی فیبر نوری از طریق حرارتی که توسط قوس الکتریکی تولید می‌شود، انجام می‌گیرد. به این روش جوش فیوژن با قوس الکتریکی (Arc Fusion) نیز گفته می‌شود. برخلاف اسپلایس مکانیکی، این روش نیاز به دستگاه فیوژن اسپلایسر دارد و به همین دلیل هزینه‌برتر است.
در شروع فرآیند فیوژن، باید تمامی پوشش‌های محافظ انتهای فیبر نوری را جدا کرد. سپس با استفاده از دستگاه برش دقیق فیبر (High Precision Fiber Cleaver) هر دو انتهای فیبر را برش داده و با دستگاه فیوژن اسپلایسر آن‌ها را با دقت تنظیم و هم‌راستا کرد. در نهایت، اتصال دائم از طریق اعمال قوس الکتریکی ایجاد می‌شود و دو فیبر به‌صورت دائمی به هم جوش داده یا ذوب می‌شوند.
تصویر زیر یک نمونه از دستگاه فیوژن اسپلایسر را نشان می‌دهد.
اتصال فیوژن معمولاً برای شبکه‌های فیبر نوری Single Mode با عملکرد بالا، مسیرهای طولانی و محیط‌های بیرونی استفاده می‌شود.
علاوه بر این، در کارخانه‌هایی که دستگاه‌های فیبر نوری مانند لیزرهای فیبری و تقویت‌کننده‌ها تولید می‌شوند، از فیوژن برای اتصال استفاده می‌گردد.
اتصال با کانکتور یا اتصال فیوژن؛ کدام بهتر است؟
هیچ استاندارد واحدی وجود ندارد که به‌طور قطعی مشخص کند اتصال با کانکتور بهتر است یا اتصال فیوژن (Splicing). انتخاب بین این دو روش به عوامل مختلفی بستگی دارد. در ادامه، مزایا و معایب هر کدام بررسی شده‌اند تا تصمیم‌گیری راحت‌تر شود.
مزایا و معایب اتصال با کانکتور (Connectors Termination)
مزایا:
نسبت به اتصال فیوژن، استفاده از کانکتور بسیار ساده‌تر و سریع‌تر است.
هزینه نصب کمتر است و نیازی به تجهیزات تخصصی مانند دستگاه فیوژن اسپلایسر (splicer) ندارد.
معایب:
میزان تلفات نوری (Optical Loss) در اتصال کانکتوری بیشتر از اتصال فیوژن است.
پایداری و استحکام اتصال نسبت به فیوژن کمتر است.
مزایا و معایب اتصال فیوژن یا اسپلایس (Splicing Termination)
مزایا:
اتصال فیوژن اتصالی بسیار پایدارتر، قوی‌تر و با تلفات نوری کمتر (Insertion Loss) نسبت به کانکتور ارائه می‌دهد.
می‌توان انواع مختلف کابل‌های فیبر نوری را به هم متصل کرد؛ مثلاً اتصال یک کابل ۴۸ فیبره به شش کابل ۸ فیبره.
معایب:
انجام اتصال فیوژن نیازمند اپراتورهای ماهر و آموزش‌دیده است.
تجهیزات مورد نیاز مانند دستگاه فیوژن هزینه‌بر بوده و نیاز به منبع تغذیه دارند که در فضاهای بیرونی و بدون برق ممکن است محدودیت ایجاد کند.
جمع‌بندی
اگر به‌دنبال سرعت نصب، سادگی اجرا و کاهش هزینه هستید، اتصال با کانکتور گزینه مناسبی است. اما اگر پایداری بالا، تلفات نوری کمتر و عملکرد حرفه‌ای برای شما اولویت دارد، اتصال فیوژن انتخاب بهتری خواهد بود.
نظر خود را وارد نمایید